23karakter metot 4.fw min

Python Ders 23 | Karakter Dizilerinin Metotları – 4

Bu bölümde de karakter dizilerinin metotlarını incelemeye devam edeceğiz.

str.maketrans(), translate()

Eğer elinizde Türkçe yazılmış bir metin varsa ve sizin amacınız bu metin içinde geçen Türkçeye özgü karakterleri noktasız benzerleriyle değiştirmek ise str.maketrans() ve translate() metotlarından yararlanabilirsiniz.

Bir örnek verelim:

kaynak = "şçöğüıŞÇÖĞÜİ"
hedef  = "scoguiSCOGUI"

çeviri_tablosu = str.maketrans(kaynak, hedef)

metin = "Bildiğiniz gibi, internet üzerinde bazen Türkçe karakterleri kullanamıyoruz."

print(metin.translate(çeviri_tablosu))

Bu kodları çalıştırdığımızda şöyle bir çıktı elde ederiz:

Bildiginiz gibi, internet uzerinde bazen Turkce karakterleri kullanamiyoruz.

Gördüğünüz gibi, “kaynak” adlı karakter dizisi içinde belirttiğimiz bütün harfler “hedef” adlı karakter dizisi içindeki harflerle tek tek değiştirildi.

Şimdi size bir soru sormama izin verin. Acaba aşağıdaki metin içinde geçen bütün sesli harfleri silin desem, nasıl bir kod yazarsınız?

Bu programlama dili Guido Van Rossum adlı Hollandalı bir
programcı tarafından 90'lı yılların başında geliştirilmeye başlanmıştır.
Çoğu insan, isminin Python olmasına bakarak, bu programlama dilinin, adını
piton yılanından aldığını düşünür. Ancak zannedildiğinin aksine bu
programlama dilinin adı piton yılanından gelmez. Guido Van Rossum bu
programlama dilini, The Monty Python adlı bir İngiliz komedi grubunun, Monty
Python's Flying Circus adlı gösterisinden esinlenerek adlandırmıştır. Ancak
her ne kadar gerçek böyle olsa da, Python programlama dilinin pek çok yerde
bir yılan figürü ile temsil edilmesi neredeyse bir gelenek halini almıştır
diyebiliriz.

Dikkatlice izleyin:

metin = """Bu programlama dili Guido Van Rossum adlı Hollandalı bir
programcı tarafından 90'lı yılların başında geliştirilmeye başlanmıştır.
Çoğu insan, isminin Python olmasına bakarak, bu programlama dilinin, adını
piton yılanından aldığını düşünür. Ancak zannedildiğinin aksine bu
programlama dilinin adı piton yılanından gelmez. Guido Van Rossum bu
programlama dilini, The Monty Python adlı bir İngiliz komedi grubunun, Monty
Python's Flying Circus adlı gösterisinden esinlenerek adlandırmıştır. Ancak
her ne kadar gerçek böyle olsa da, Python programlama dilinin pek çok yerde
bir yılan figürü ile temsil edilmesi neredeyse bir gelenek halini almıştır
diyebiliriz."""

silinecek = "aeıioöuüAEIİOÖUÜ"

çeviri_tablosu = str.maketrans('', '', silinecek)

print(metin.translate(çeviri_tablosu))

Burada da öncelikle metnimizi bir karakter dizisi içine yerleştirdik. Daha sonra da şu kodu yazdık:

silinecek = "aeıioöuüAEIİOÖUÜ"

Bu kodlar yardımıyla, metin içinden çıkarmak istediğimiz harfleri tek tek belirledik.

Ardından str.maketrans() fonksiyonumuzu yazarak çeviri tablosunu oluşturduk. Burada ilk iki parametrenin boş birer karakter dizisi olduğuna dikkat ediyoruz.

Çünkü biz orijinal metin içindeki herhangi bir şeyi değiştirmek istemiyoruz. Bizim amacımız orijinal metin içindeki sesli harfleri silmek. O yüzden o iki parametrenin yerine birer tane boş karakter dizisi yerleştiriyoruz.

İsterseniz üçüncü parametrenin ne işe yaradığını ve nasıl çalıştığını daha iyi anlayabilmek için daha basit bir örnek verelim:

metin = "Cem Yılmaz"

kaynak = "CY"
hedef  = "cy"
silinecek = "eıa "

çeviri_tablosu = str.maketrans(kaynak, hedef, silinecek)

print(metin.translate(çeviri_tablosu))

Burada ‘C’ ve ‘Y’ harflerini sırasıyla ‘c’ ve ‘y’ harfleriyle eşleştirdik. Bu nedenle orijinal metin içindeki ‘C’ ve ‘Y’ harfleri yerlerini sırasıyla ‘c’ ve ‘y’ harflerine bıraktı.

Silinecek karakterler olarak ise ‘e’, ‘ı’, ‘a’ ve boşluk karakterlerini seçtik. Böylece ‘Cem Yılmaz’ adlı orijinal metin içindeki boşluk karakteri de silinerek, bu metin ‘cmylmz’ karakter dizisine dönüştü.

isalpha()

Bu metot yardımıyla bir karakter dizisinin ‘alfabetik’ olup olmadığını denetleyeceğiz.

>>> a = "kezban"
>>> a.isalpha()

True

Ama:

>>> b = "k3zb6n"
>>> b.isalpha()

False

isdigit()

Bu metot da isalpha() metoduna benzer. Bunun yardımıyla bir karakter dizisinin sayısal olup olmadığını denetleyebiliriz.

Sayılardan oluşan karakter dizilerine ‘sayı değerli karakter dizileri’ adı verilir. Örneğin şu bir ‘sayı değerli karakter dizisi’dir:

>>> a = "12345"

Metodumuz yardımıyla bunu doğrulayabiliriz:

>>> a.isdigit()

True

Ama şu karakter dizisi sayısal değildir:

>>> b = "123445b"

Hemen kontrol edelim:

>>> b.isdigit()

False

isalnum()

Bu metot, bir karakter dizisinin ‘alfanümerikolup olmadığını denetlememizi sağlar. Peki ‘alfanümerik’ nedir?

Sayı ve harflerden oluşan karakter dizilerine alfanümerik karakter dizileri adı verilir. Örneğin şu karakter dizisi alfanümerik bir karakter dizisidir:

>>> a = "123abc"

İsterseniz hemen bu yeni metodumuz yardımıyla bunu doğrulayalım:

>>> a.isalnum()

True

Eğer denetleme sonucunda True alıyorsak, o karakter dizisi alfanümeriktir. Bir de şuna bakalım:

>>> b = "123abc>"
>>> b.isalnum()

False

Dolayısıyla, bir karakter dizisi içinde en az bir adet alfanümerik olmayan bir karakter dizisi bulunursa (bizim örneğimizde ">"), o karakter dizisi alfanümerik olmayacaktır.

isdecimal()

Bu metot yardımıyla bir karakter dizisinin ondalık sayı cinsinden olup olmadığını denetliyoruz. Mesela aşağıdaki örnek ondalık sayı cinsinden bir karakter dizisidir:

>>> a = "123"
>>> a.isdecimal()

True

Ama şu ise kayan noktalı (floating-point) sayı cinsinden bir karakter dizisidir:

>>> a = "123.3"
>>> a.isdecimal()

False

Dolayısıyla a.isdecimal() komutu False çıktısı verir…

isidentifier()

Hatırlarsanız değişkenler konusundan bahsederken, değişken adı belirlemenin bazı kuralları olduğunu söylemiştik. Buna göre, örneğin, değişken adları bir sayı ile başlayamıyordu. Dolayısıyla şöyle bir değişken adı belirleyemiyoruz:

>>> 1a = 12

Dediğimiz gibi, değişkenler birer tanımlayıcıdır. Dolayısıyla bir değişken adının geçerli olup olmadığını isidentifier() metodu yardımıyla denetleyebiliriz:

>>> "1a".isidentifier()

False

Demek ki "1a" ifadesini herhangi bir tanımlayıcı adı olarak kullanamıyoruz. Yani bu ada sahip bir değişken, fonksiyon adı veya modül adı oluşturamıyoruz.

Ama mesela "liste1" ifadesi geçerli bir tanımlayıcıdır. Hemen denetleyelim:

>>> "liste1".isidentifier()

True

isnumeric()

Bu metot bir karakter dizisinin nümerik olup olmadığını denetler. Yani bu metot yardımıyla bir karakter dizisinin sayı değerli olup olmadığını denetleyebiliriz:

>>> "12".isnumeric()

True

>>> "dasd".isnumeric()

False

isspace()

Bu metot yardımıyla bir karakter dizisinin tamamen boşluklardan oluşup oluşmadığını denetleyebiliriz.

>>> a = " "
>>> a.isspace()

True

>>> a = "              "
>>> a.isspace()

True

>>> a = "" #karakter dizimiz tamamen boş. İçinde boşluk karakteri bile yok...
>>> a.isspace()

False

>>> a = "fd"
>>> a.isspace()

False

isprintable()

Hatırlarsanız önceki derslerimizde \n, \t, \r ve buna benzer karakterlerden söz etmiştik.

Python’da bunun gibi, ekranda görünmeyen karakterlere ‘basılmayan karakterler’ (non-printing characters) adı verilir. ‘b’, ‘c’, ‘z’, ‘x’, ‘=’, ‘?’, ‘!’ ve benzeri karakterler ise ‘basılabilen karakterler’ (printable characters) olarak adlandırılır.

İşte başlıkta gördüğünüz isprintable() metodu da karakterlerin bu yönünü sorgular. Yani bir karakterin basılabilen bir karakter mi yoksa basılmayan bir karakter mi olduğunu söyler bize. Örneğin:

>>> karakter = "a"
>>> karakter.isprintable()

True

Demek ki “a” karakteri basılabilen bir karaktermiş. Bir de şuna bakalım:

>>> karakter = "\n"
>>> karakter.isprintable()

False

Demek ki \n karakteri gerçekten de basılamayan bir karaktermiş.

Basılamayan karakterlerin listesini görmek için http://www.asciitable.com/ adresini ziyaret edebilirsiniz. Listedeki ilk 32 karakter (0’dan başlayarak 32’ye kadar olan karakterler) ve listedeki 127. karakter basılamayan karakterlerdir.

Bu eğitim seti Kaynak tarafından oluşturulmuştur.

İletişim: admin@herseymi.com
Yazı oluşturuldu 110

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Benzer yazılar

Aramak istediğinizi üstte yazmaya başlayın ve aramak için enter tuşuna basın. İptal için ESC tuşuna basın.

Üste dön